Sınavsız Geçiş, Meslek Liseleri ve MYO'lar...

2002 - 2003 öğretim yılından beri üniversitelerin meslek yüksekokullarına (2 yıllık programlarına) sınavsız geçiş yöntemi ile öğrenci alınıyor. Meslek liseli adaylar herhangi bir sınav puanına gerek kalmaksızın bu bölümlere yerleşebiliyorlar.

Hangi bölüm veya bölümlere yerleşeceklerini ise eğitim aldıkları mesleki alan tayin ediyor. Meslek lisesinde okudukları alanın devamı niteliğindeki 2 yıllık programlara 4 kriter dikkate alınarak yerleştirme yapılıyor.


Bu kriterler arasında en güçlü olanı liseden mezun olunan yıl. En son yıl mezun olanları sistem en önce yerleştiriyor.

Mezuniyet yılında bir eşitlik söz konusuysa sistem kime öncelik vereceğini okul türüne göre karar veriyor. Bu kriterin en şanslı okul türü Anadolu Teknik Liseleri.

Eğer 2. kriterde de eşitlik bozulmadıysa bu sefer liseyi okuduğunuz ilin coğrafi sınırları devreye giriyor. Kendi ilinizdeki meslek yüksekokullarına öncelikle sizi alıyorlar.

3. Kriter de eşitliği bozmaya yetmediyse bu sefer diploma notları devreye giriyor.

Yani anlayacağınız bir futbol ligindeki maç sonuçlarına göre oluşacak puan durumunu ve klasmanı belirleyen bir sıralama sistemi.

Adaylar 13 yılda bu 4 basit ilkeyi zihinlerinde kavramsallaştırıp bu işin sırrına bir türlü eremediler. Sadece adaylar mı? Tabi ki değil! Çoğu rehber öğretmen de sınavsız yerleştirme sürecinin nasıl işlediği konusunda net bilgiyi somutlaştırıp anlatamadı gençlere. Çoğu aday öncelikle diploma notu ile yerleştiklerini, ve kendi illerindeki okula girmelerinin daha kolay olacağını düşünüyor.

Her neyse! 13 Yıldır kör, topal bir sınavsız geçiş süreci yaşandı ve bu güne geldik.

Geçen yıl aslında ilk sinyalleri vermişti YÖK. Öncelikle sınavsız yerleşmeye ayrılmış meslek yüksekokulları kontenjanlarını geçen yıl ilk kez % 40 oranında sınava da açtı. Bu yıl bu konuda yasal bir düzenleme yapılacağı bu günlerde gündeme düştü. Düzenlemede meslek yüksekokullarına girişte meslek liseli adaylara ek puan verileceğinden bahsediliyor. O halde bundan şunu anlayabiliriz; Sınavsız geçiş ile üniversiteye öğrenci alma yöntemine son verilecek. İçinde bulunduğumuz sınav ve tercih dönemine yetişir mi bilemem ama sınavsız geçişin suyunun ısınmaya başladığı anlaşılıyor.

Mesleki sınavsız geçiş yöntemi ne yazık ki meslek yüksekokullarının niteliğine olumlu manada bir katkı sağlayamadı. 1999 yılından beri uygulanan sınav sistemi ile zaten öğrenci profili iyice zayıflayan meslek liselerine göbekten bağlı bir kurgu, meslek yüksekokullarının da öğrenci profili niteliğine büyük oranda yansıdı.

Bir de mezuniyet yılı gibi tamamen rastlantısal bir yöntemi kullanan sistem, hak eden, emek veren, hedefi ve ideali olan öğrencilerle meslek yüksekokullarını ne yazık ki buluşturamadı. Biz 13 yıldır büyük ölçüde dolan ama kaydolmayan öğrencilerden dolayı düşük kapasite ile çalışan meslek yüksekokullarına şahit olduk. Zaten lisans dallarının yanında öğrenci nezdindeki algısı oldukça zayıf olan meslek yüksekokullarının algısı daha da diplere doğru düşmeye başladı. Gerçi son yıllarda sağlık meslek yüksekokulları bir nebze de olsa bu canlılığı sağlamaya çalışsa da genel olarak dökülen suyu kabına dolduramadı. Pek çok kurum ve kuruluş meslek lisesi memleket meselesi gibi sosyal kampanyalara imza atsalar da onun da bu canlılığı sağlamaya enerjisi yetmedi.

Konuya ilişkin daha pek çok etken sayılabilir. Özetle bu maya tutmadı. Zorlama ve yasal zorunluluk gereği 13 yıldır uygulama bir şekilde devam etti.

Yazımızın başında yeni bir yasal düzenlemeden bahsetmiştik. Umarım bu düzenleme meslek yüksekokullarının ve meslek liseli adayların ufkuna yelken açar. Zira bu düzenleme sadece meslek yüksekokullarını değil, üniversite deyince ilk akla gelen ve sürekli kapısında yığınak oluşan lisans dallarının da rahatlamasına imkan sunar.

Bu düzenlemenin sadece giriş yöntemi ile sınırlı kalması yeterli değil. Meslek yüksekokulu mezunlarının iş ve çalışma hayatına dahil olması ile ilgili yasal düzenlemelerin de beraber gözden geçirilmesi gerekiyor. Çoğu sektörde alaydan eleman teminine sistemin artık bir son vermesi gerekiyor.

Meslek liseliler ile birlikte Anadolu Öğretmen Liselileri doğrudan ilgilendiren bir diğer husus da meslek alanlarının devamı niteliğindeki programlara yerleşirken kullanılan 0,06 OBP katkısının yasal zorunluluk gereği bu yıl kaldırılması. Bu iki okul türüne 30 Mart 2012 tarihinden sonra kaydolan tüm adaylar bu yıl 0,06 OBP katkısından mahrum kalacaklar. Bu tarihten önce okula kaydolanlar yine bu katkıyı almaya devam edecek.

Bu da başlı başına tartışmaya açık bir konu. Aynı sınav dönemi içinde benzer klasmandaki adaylara farklı hesaplama yöntemi uygulanması da çok akıl karı bir iş değil. Zira YÖK'ün buna da çözüm düşünmesi ve mevcut yasal düzenlemeye bunu da dahil etmesi gerektiği kanaatindeyim.

0,06'lık değer ilk bakışta "çok bir şey değilmiş" gibi gelebilir. Hiç de öyle değil. 30 puana varan bir kayıp anlamına geliyor bu değer meslek liseli ve Anadolu Öğretmen Liseli adaylar için. 1 puan aralığına 4-5 bin adayın girdiğini düşündüğümüzde 100-120 bin gibi bir sıralama kaybına da yol açıyor doğal olarak. Sonuçta ÖSYS bir sıralama sistemi. Bu fark meslek liseli ve Anadolu Öğretmen Liseli aday öğrencileri kazanmak veya kaybetmek gibi ince bir çizgiye taşıyor ne yazık ki.

Köprüden geçerken kuralların değişmesi hoş bir durum değil ama bir şekilde bizim meslek okullarını güçlendirmemiz gerekiyor ve bunda da çok geç kalındı.

Akademinin önünü açmanın yolu, öncelikle mesleki okulların önünü açmaktan geçiyor...