Ek Puanlı Adayların Azalması, Ek Puanlı Programları Nasıl Etkiler?

Bu yıl yeni mezun adaylarda ek puanın kaldırılmasının tercihlere ve bölümlerin oluşacak puanlarına etkisini biz uzmanlar baştan beri merak ediyorduk ama kılavuz çıkmadan ve bu yıl da ek puanla tercih edilebilecek programları görmeden derin bir çalışma yapma gereği duymadık.

Adayların sonuç belgesindeki ek puanlarla hesaplanan ek sıraların, kılavuzdaki bazı programların önünde yer alan ek sıralarla yakından uzaktan ilişkisi yok dediğimizde, hasbel kader geçensene yerleşemeyip, bu yıl ek puan alabilmiş bir çok aday bizi tefe koydu. Yediğimiz kötü sözün haddi hesabı yoktu, onun da muhasebesini tutmaya zaman bulamadık zaten. Sağlık olsun! Biz sistemin teknik özelliklerinden kaynaklanan doğruları dile getirelim de dileyen ders çıkarır, dileyen kötü söz söyler...

Ek sıralar yerine ek puana bakıp, bu ek puanın genel yerleştirme sırası içinde nereye denk geldiğine bakın diye ilk referans verilerini defaatle yazdık, çizdik. Ben, ek puan almayı başarmış pek çok meslek liseli ve öğretmen liseli adayın bu gerçekliği algıladığını ve daha rasyonel tercihler yapabilmek üzere bu yöntemi kullanmaya başladığını düşünüyorum, gözlemliyorum. En azından sosyal mecralardaki hesaplarımıza gelen sorular daha makul ve mantıklı geliyor. Hatta bu dönüştürmeyi kolaylaştırabilmek adına bir dosya hazırlayıp "ek puan muammasına son" başlıklı yazı içeriğinde linkini de vermiştik. Dileyen o linkten indirip inceleyebilir.

Tamam! Ek sıralar sizde bir hayal kırıklığı yaşattı belki ama, madem bu sene az sayıda adaya ek puan hesaplandı, bunun da okulların taban puan ve sıralarına olumlu yansıması gerekiyor. Zira bu kaçınılmaz.

Hani Mevla önce fakirin eşeğini kaybeder onu üzer, sonra da buldurur sevindirirmiş ya, bizimki de bir nevi onun gibi bir duygu yaratacak. Önce reel sıranız bu değil gerçekliğe doğru yol alın dedik, üzücü rakamlarla karşı karşıya bıraktık. Şimdi ise yine sistemin bir teknik özelliği gereği aslında geçen seneden daha rahat sıraların olacağı bir çalışmayı paylaşacağız. Ek sıranızı kaybetmiştiniz ama bu sefer okulların ek puan alan aday azlığından nasıl olumlu etkileneceğini göreceksiniz.

Peki ne yaptık?

Şimdi bu çalışmayı gören tüm tercih uzmanları başımıza üşüşecek, olmamış hocam, yanlışlık var falan gibi bir çok cümle ile eleştiri bombardımanına tutacaklar bizi. Buna hazırlıklıyım ve yaptığım çalışmanın her aşamasını bir kaç denetimden geçirdim.

Şunu yaptık;

2015 Yılında meslek liseli veya öğretmen liseli adayların tamamına değil de bu yılki gibi az bir kısmına ek puan hesaplanmış olsaydı 2015 değerleri bundan nasıl etkilenirdi? Taban puan yine aynı mı çıkardı, taban sırada bir değişim olur muydu? Tabi bunu tespit etmenin yolu da o programa kaç ek puanlı, kaç ekpuansız adayın yerleştiği ve bunların aldıkları OBP katkılarının ne kadar olduğu önemli bir veriydi. Bunu sağolsun YÖK Atlas (Burak Kılanç hocaya saygı ve sevgimizi iletelim bu arada...) üzerinden tespit ettik.

Daha sonra yerleşen aday verileri üzerinden bir takım istatistik yöntemlerle farkın kaç puana denk geldiğine ulaştık. Özellikle ek puanlı yerleşen aday sayısı fazla ise etkileşimin de fazla olduğunu gördük. Bu farkı bulduktan sonra gerisi artık tamamen fantastik hareketler...

En sonunda ekteki dosyayı hazırladık ve bu dosya ile ilgili bazı başlıklara açıklık getirmek istiyorum. Zira yayınlanır yayınlanmaz hocam çok karışık biz bir şey anlamadık diyenler oldukça fazla olacak.

Şunu da hatırlatayım!

Bu dosya, bir "ne olur hocam?" çalışması değildir. Ne oldu da böyle oldu çalışmasıdır. 2016'da kim hangi başarı ile nereyi seçer bilemem ama bildiğim şudur ki; 2015 yılı bu yıl gibi olsaydı alttaki dosyada yazdıklarımıza çok yakın değerler çıkacaktı. Bir öngörü çalışması değildir, durum tespitidir bu da...

Bunu asla unutmayın! ve şimdi dosyanın sütun başlıklarını izah edelim...

Kılavuza göre durumu sütun başlığı bu programın yayınlanan ÖSYM kılavuzundaki genel yerleştirme puan ve sıralama değerleri anlamına geliyor. Bu bölüm normalde kılavuzda gördüğünüz haliyle buydu diyebilmek için bu başlığı koyduk.

Ek Puan ve Ek Sıra etkisi ise bu yıl daha az sayıda adaya ek puan hesaplandığı için 2015 puan ve sıraları itibariyle kaç puanlık ve kaç sıralık bir azalma yaşanması gerektiğini bizlere söylüyor. Örneğin eğer geçen yıl da aynı oranda adaya ek puan hesaplanmış olsaydı fotoğraftaki ikinci programın 6 puan daha düşük olması ve bu 6 puanlık düşmenin de o aralıkta 16 bin sıralık bir gerileme yaratacağı görülüyor.

2015'e göre uyarlanmış puan ise işte ek puan etkisi kadar düşürülmüş kılavuzdaki puan değeridir. Yani eğer 2015'de ek puanı hesaplanan aday oranı 2016 gibi olsaydı bu programın 2015 puanı yaklaşık bu kadar olacaktı. Kılavuz puanıyla uyarlanmış puanı kıyasladığınızda çoğu programın puanlarının düşmüş olduğunu görecektiniz. Bazılarında hiç düşme olmadığını da göreceksiniz. Bu; o bölümlere 2015 yılında ya hiç ekpuanlı adayın yerleşmediği, ya da az sayıda ek puanlı adayın yerleştiği anlamına geliyor ki; hissedilir bir sapma yaratmayacağı anlaşılıyor.

İşte asıl senaryonun geçtiği nokta burası. Ek puan etkisi ile sıralamada meydana gelen gerileme, 2016 yılında hesaplanan genel yerleştirme puanları ya da ek yerleştirme puanları olarak hangi sıraya denk geliyor? tercihler için doğru referans noktanız burası olacak. Ek puan alamayanlar sınav sonuç belgelerindeki genel yerleştirme puanına bakacaklar, bu programlara ek puanla yerleşen ve ek puanı hesaplanan meslek ve öğretmen liseli  adaylar ise ek puanlarına bakacaklar ve buradakilerle mukayese ederek bu seçimlerini yapabilecekler. Kılavuzdaki minimum yerleşme sırası ile buradaki sıralama değerlerinin lehinize ne kadar farklılaşabileceğini göreceksiniz.

Bir öngörü çalışması olmadığı için bu dosyayı hazırlarken yeni programlarda ne olur? bakmadık. Hakeza eskilere ait değerler de 2015'e göre ne oluru izah ediyor. 2016 Yılında tercih trendleri belirleyecek bunları. Ama kısmi sıralama ve puan gerilemeleri yaşanacağını da tahmin ediyoruz. Yayınladığımız dosyadaki kadar olur mu? Bilemeyiz. Zaten tek tercih yapmayacağınıza göre tercihlerinizin tüm riskleri dikkate alarak bir skala üzerinden yapılması gerektiğini herkes biliyordur.

Dosyanın diğer başlıkları bildik şeyler, bunları ayrıca izah etmeye gerek duymadım.

Yorucu bir çalışmaydı kendi adıma. Umarım tercihlerinizi şekillendirirken sizlere yardımcı olur, doğru ve yerinde seçimler yapmanız için sizlere yol gösterir.

Şimdi bu dosyayı görünce "hocam Hukuk'u burada bulamıyorum, psikoloji niye yok... gibi soru soracak arkadaşlara peşinen söyleyeyim; Bu listedeki programlar ek puanla tercihe de açık olan programlardır. Ek puanla öğrenci almayan programların bu dosyada işinin olmayacağını sizin de bildiğinizi umarım.

Şimdi bu kadar açıklamadan sonra dosyaya erişme zamanı.

Hadi bakalım.... Aşk ile, şevk ile, vurun linkin kafasına farenin kliklerini...